Xuất hiện tình trạng mua bán tinh thể meth có thành phần chính không nằm trong danh mục chất ma túy theo quy định của Chính phủ dẫn đến khó khăn trong việc phát hiện, đánh giá và xử lý. Hơn nữa, số người lệ thuộc vào ma túy, đặc biệt là ma túy tổng hợp trong xã hội còn cao và có xu hướng gia tăng; phần lớn trong độ tuổi lao động nhưng không có việc làm ổn định, nhu cầu sử dụng ma túy rất cao.
Các dạng ma túy tổng hợp
Là chất ma túy được bào chế bằng phương pháp tổng hợp hóa học toàn phần từ hóa chất (gọi là tiền chất). Một ví dụ là amphetamine. Nhìn chung, ma túy tổng hợp có tác dụng kích thích mạnh hơn và nhanh hơn ma túy tự nhiên và bán tổng hợp. Chúng có tác dụng kích thích tạm thời lên hệ thần kinh trung ương gây hưng phấn và ảo giác hoang tưởng. Đây là lý do vì sao chúng còn được gọi là “chất gây loạn thần”, “thuốc điên”, “thuốc bạo lực”. Hiện nay, những loại thuốc này được coi là nguy hiểm nhất.
Những năm gần đây xuất hiện các loại ma túy tổng hợp rất nguy hiểm, đặc biệt là các chất kích thích dạng amphetamine (gọi tắt là ATS-amphetamine-stimulans) có xu hướng gia tăng rất mạnh. Các loại thuốc nhóm ATS như amphetamine, methamphetamine và MDMA (3,4methylenedioxymetaphetamine hay còn gọi là thuốc lắc) có thể hấp thu qua đường tiêu hóa. Sau 24 giờ, khoảng 70-90% được bài tiết qua nước tiểu và được bài tiết qua nước tiểu Sự bài tiết gần như hoàn toàn sau 2-3 ngày.
Việc sử dụng ATS lâu dài sẽ dẫn đến lệ thuộc. Người sử dụng ATS thường xuyên bị thiếu ngủ, chán ăn, đánh trống ngực, chóng mặt và có các dấu hiệu giao cảm như: tăng huyết áp, tăng thân nhiệt và rối loạn tâm thần, rối loạn nội tiết, rối loạn tâm sinh lý và nhiều chức năng khác của cơ thể. Việc sử dụng ATS liều cao có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức như tiêm, hút, hít… Nhưng hiện nay hình thức sử dụng ATS phổ biến nhất là ở dạng viên (như viên nang, viên nén) với nhiều kích cỡ khác nhau, màu sắc, biểu tượng khác nhau.
Những điều cần biết về ma túy đá methamphetamine
Methamphetamine là gì?
Methamphetamine là một loại ma túy tổng hợp được nhà khoa học Nagal Nagayoshi tổng hợp lần đầu tiên vào năm 1893 tại Nhật Bản. Methamphetamine là một chất gây nghiện thuộc nhóm chất kích thích dạng amphetamine. Khi dùng, nó tác động lên hệ thần kinh trung ương và kích thích giải phóng lượng lớn Dopamine. Methamphetamine có nhiều dạng khác nhau như:
- Dạng bột màu trắng hoặc vàng, nâu, đỏ
- Bột muối hydroclorua, có vị đắng, dễ tan trong nước, có thể dùng dưới dạng tiêm
- Dạng tinh thể có độ tinh khiết cao. Methamphetamine dạng tinh thể hay còn gọi là “đá” được tổng hợp lần đầu tiên vào năm 1919.
- Ở Việt Nam, Methamphetamine còn có những tên gọi khác như: “đá”, “đá”, “tinh thể”…
Methamphetamine được sử dụng như thế nào?
Methamphetamine được sử dụng theo nhiều cách, chẳng hạn như nuốt, hút thuốc, hít, uống hoặc tiêm chích. “Đá” là dạng ma túy đá có thể hút được. “Băng” thường là một tinh thể trong suốt có độ tinh khiết cao, được hun khói bằng ống thủy tinh. Khói thuốc không có mùi hôi, để lại cặn sau khi hút và những cặn này có thể dùng để hút lại. Cảm giác do hút thuốc gây ra có thể kéo dài 12 giờ hoặc hơn. Một số người (một tỷ lệ rất nhỏ, dưới 3% người dùng) tiêm chích methamphetamine.
Kiểu sử dụng
Tiếp tục sử dụng cho đến khi kiệt sức: Ngay sau khi hết tác dụng của liều Methamphetamine, người dùng tiếp tục dùng liều khác (cách nhau 2-4 giờ mỗi liều) và uống liên tục trong vài ngày cho đến khi hết liều. , không thể tỉnh táo và sử dụng được nữa (thường kéo dài khoảng 3-4 ngày). Người dùng sẽ ngủ được 24-48 tiếng ngay sau mỗi lần sử dụng. Việc tiếp tục sử dụng (“say sưa”) này rất có hại.
- Sử dụng mãn tính: sử dụng nhiều lần trong ngày và hầu hết các ngày trong tháng (trên 20 ngày/tháng)
- Sử dụng amato: đôi khi dùng vào thứ bảy, chủ nhật hoặc ngày lễ. Người dùng có thể sử dụng nó một mình hoặc với bạn bè, ở nhà hoặc trong các bữa tiệc.
Tác động tức thì
Ngay sau khi hút hoặc tiêm chích, người dùng cảm thấy “hưng phấn”, “hưng phấn” hoặc “cực kỳ vui vẻ”. Hít vào hay uống cũng tạo cảm giác “phê” chứ không hề “nghiền”. Người dùng sẽ cảm thấy “phê” sau khi hút thuốc trong 3-5 phút, sau khi uống rượu trong 15-20 phút và tác dụng kéo dài trong 6-8 giờ.
Tác dụng vật lý của việc sử dụng methamphetamine cũng tương tự như tác dụng của các chất kích thích khác. Những tác động này bao gồm:
- Cảm thấy khỏe mạnh, chóng mặt và vui vẻ
- Tỉnh táo và tràn đầy năng lượng hơn
- Tăng ham muốn tình dục
- Tăng kỹ năng giao tiếp
- Không có cảm giác đói
- Thông minh hơn, tâm trạng tốt hơn
- Tăng nhịp tim và huyết áp
- Tăng nhiệt độ cơ thể
- Sự giãn nở đồng tử
- Thở nhanh
- Khô miệng, khó nuốt, nếu nặng có thể gây mất nước và sốt cao
Người sử dụng Meth có thể cảm thấy mình như một nhà vô địch, siêu nhân hoặc anh hùng, điều này thường khiến họ làm những việc vượt quá khả năng thực sự của mình.
Sử dụng liều cao gây độc
Sử dụng liều lượng quá cao trong thời gian ngắn sẽ gây ngộ độc methamphetamine. Các triệu chứng ngộ độc là:
- Cảm giác mạnh mẽ phi thường
- Hung hăng và hay gây gổ
- Lú lẫn
- Hoảng sợ
- Rối loạn tâm thần do amphetamine
- Đột quỵ
- Nhịp tim nhanh, không đều, âm thanh yếu ớt
- Xuất huyết não
- Sốt rất cao
- Cái chết (hiếm)
Dùng sai cách và phụ thuộc
Methamphetamine khiến người dùng cảm thấy mạnh mẽ hơn, tràn đầy năng lượng hơn, tỉnh táo và tự tin hơn, nhưng khi tiếp tục sử dụng, cảm giác thoải mái này sẽ mất dần và hầu hết người dùng cần tăng liều để cảm thấy dễ chịu. Dưới ảnh hưởng của thuốc, người sử dụng thường bị kích động và cảm thấy “bị ràng buộc” với việc sử dụng thuốc.
Cũng như các chất giống amphetamine khác, cơ chế dung nạp methamphetamine vẫn chưa được hiểu đầy đủ. Đây là một cơ chế rất phức tạp không thể giải thích một cách đơn giản. Khả năng dung nạp thay đổi tùy theo từng người và phụ thuộc vào liều lượng, thời gian, tần suất sử dụng và đường dùng.
Hậu quả lâu dài
Do tác dụng lâu dài của methamphetamine liều thấp, hành vi của người dùng trở nên khó lường. Họ có thể rất vui vẻ, hòa đồng và điềm tĩnh nhưng sau đó lại trở nên tức giận và kích động. Khó ngủ và không ăn được khiến họ vô cùng mệt mỏi và tiếp tục sử dụng methamphetamine để tỉnh táo.
Sử dụng methamphetamine liều cao trong thời gian dài có thể dẫn đến trầm cảm và hoang tưởng (tin vào những điều không có thật). Nhiều người có hành vi tự hủy hoại bản thân, tự tử hoặc trở nên cực kỳ nguy hiểm và có hành vi bạo lực.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs)
Sử dụng methamphetamine hoặc sử dụng cocaine, MDMA và ketamine làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV, viêm gan B và C do suy giảm nhận thức, không có khả năng đưa ra quyết định và dễ dàng quan hệ tình dục không an toàn trong trạng thái hưng phấn. Nhiều người đồng tính nam thích thú với tác dụng của meth vì nó làm cho cơ vòng hậu môn dễ thư giãn hơn. Nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục đặc biệt cao ở nam giới quan hệ tình dục đồng giới do gãi vào bộ phận sinh dục, miệng và hậu môn.
Sử dụng methamphetamine trong thời kỳ mang thai và cho con bú
Methamphetamine có khả năng đi qua nhau thai và hiện diện trong sữa mẹ. Một nửa số trẻ sinh ra từ những bà mẹ sử dụng methamphetamine khi mang thai sẽ mắc hội chứng cai nghiện ở trẻ sơ sinh. Hội chứng này tương đối lành tính và chỉ có 4% trường hợp cần điều trị.
Sử dụng methamphetamine là bất hợp pháp
Ở Việt Nam thì dùng, dùng có tổ chức. Việc sản xuất, bán, vận chuyển hoặc sở hữu methamphetamine là bất hợp pháp. Người vi phạm có thể bị bắt và xét xử theo quy định của pháp luật
Sử dụng methamphetamine và lái xe
Việc sử dụng methamphetamine có thể khiến người dùng cảm thấy tự tin khi điều khiển các phương tiện như mô tô, ô tô, v.v. tốc độ cao. Điều này còn khiến họ trở nên nguy hiểm khi lái xe, dễ gây ra tai nạn cho bản thân và người khác.
Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị
– Chẩn đoán và điều trị các rối loạn tâm thần thường gặp do sử dụng ma túy tổng hợp dạng amphetamine theo Quyết định số 3556/QĐ-BYT ngày 10/9/2014.
– Xác định tình trạng phụ thuộc vào ma túy tổng hợp dạng amphetamine theo hướng dẫn tại Thông tư liên tịch số 17/2015/TTLT-BYT-BLDTBXH-BCA ngày 09/7/2015 quy định thẩm quyền, thủ tục và quy trình xác định tình trạng lạm dụng chất gây nghiện.
