Nhiễm virus HIV vẫn được coi là “bản án tử hình” nếu chúng ta vô tình nhiễm phải nó. Đây là lý do tại sao chúng ta thường rất lo lắng khi vô tình tiếp xúc với mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân nhiễm HIV. Vậy virus HIV có thể sống trong môi trường bao lâu? Nguy cơ lây nhiễm do vô tình tiếp xúc với mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân nhiễm HIV là gì? Hãy tìm câu trả lời trong bài viết này!
Virus HIV lây truyền như thế nào?
Virus HIV KHÔNG lây truyền qua tiếp xúc thông thường. Virus HIV cũng không thể sống trong không khí, nước hoặc thức ăn. Nguyên nhân là loại virus này rất yếu và chỉ có thể sống được trong môi trường cơ thể. Khi ra ngoài cơ thể, virus HIV sẽ chết rất nhanh.
Hiện tại, chúng ta đã ghi nhận 3 con đường lây truyền virus HIV, bao gồm:
- Lây truyền qua máu: Virus HIV tồn tại và phát triển chủ yếu trong máu. Vì vậy, việc dùng chung kim tiêm, kim xăm, dụng cụ châm cứu, xăm lông mi, lông mày, dao cạo râu, dụng cụ phẫu thuật, v.v. đều có thể là một phương thức lây truyền virus HIV.
- Lây truyền qua đường tình dục: Virus HIV còn tồn tại trong các dịch cơ thể, bao gồm cả dịch tiết sinh dục (dịch âm đạo, tinh dịch). Vì vậy, quan hệ tình dục cũng là một cách lây truyền virus HIV sang người khác, đặc biệt là khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn (phổ biến ở những người đồng tính nam).
- Lây truyền từ mẹ sang con: Có 3 hình thức lây truyền qua đường này. Đầu tiên, khi mang thai, virus HIV truyền từ máu mẹ qua hàng rào nhau thai để đến cơ thể thai nhi. Thứ hai, trong quá trình sinh nở, virus HIV từ nước ối, dịch tử cung và dịch âm đạo của người mẹ xâm nhập vào trẻ qua các màng nhầy ở mắt, mũi, hậu môn hoặc vết xước trên da của trẻ. Thứ ba, trong thời gian cho con bú, virus HIV có thể lây truyền qua sữa mẹ hoặc qua vết nứt trên núm vú của người mẹ, đặc biệt trong trường hợp niêm mạc miệng của trẻ bị tổn thương.
Virus HIV có thể tồn tại bao lâu trong môi trường?
Chúng ta đều biết rằng virus HIV không thể tồn tại lâu bên ngoài môi trường cơ thể. Tuy nhiên, có một điều khiến nhiều người trong chúng ta băn khoăn đó là virus HIV tồn tại được bao lâu sau khi rời khỏi cơ thể ra môi trường bên ngoài. Dưới đây là kết quả thí nghiệm kiểm tra khả năng tồn tại của virus HIV bên ngoài môi trường cơ thể.
Virus HIV nhạy cảm với nhiệt độ cao
Ở nhiệt độ trên 60°C, virus HIV sẽ bị tiêu diệt. Nghĩa là, nếu một giọt máu của bệnh nhân nhiễm HIV rơi xuống vỉa hè nóng bức, virus sẽ chết ngay lập tức. Nếu nhiệt độ không đủ cao, virus sẽ chết sau khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời trong khoảng 30 phút. Nếu máu chảy ở nơi tối, ẩm ướt thì virus có thể sống được từ 48 giờ đến 1 tuần.
HIV gần như không bị tổn hại bởi nhiệt độ lạnh
Ở nhiệt độ phòng, virus vẫn có thể tồn tại khá ổn định trong một thời gian. Theo các nghiên cứu, virus HIV có thể tồn tại trong máu khô ít nhất 1 tuần ở nhiệt độ 4°C.
Trong môi trường nước
Virus HIV gần như không thể tồn tại trong nước.
Nếu người nhiễm HIV nhỏ vài giọt máu xuống ao, hồ, sông, suối, vũng nước thì tải lượng virus sẽ bị hòa tan nên nồng độ virus rất thấp và không có khả năng lây nhiễm.
Trong môi trường nước sôi – sát trùng
Virus HIV sẽ chết trong vòng 30 phút nếu ngâm trong cồn 70 proof hoặc dung dịch cloramin 1% hoặc dung dịch thuốc tẩy 1%. Vì vậy, nếu ngâm dụng cụ, quần áo, đồ dùng của người bệnh vào dung dịch trên khoảng 30 phút, virus HIV sẽ bị tiêu diệt mà không lây nhiễm sang người xung quanh.
Một cách khác là cho dụng cụ hoặc quần áo của người bệnh vào nồi rồi đun sôi trong khoảng 20 phút để diệt virus.
Trong ống tiêm và kim tiêm
Virus HIV có thể tồn tại lâu dài trong máu nhiễm HIV được rút vào ống tiêm. Theo các nghiên cứu, tùy thuộc vào lượng máu còn lại trong máy bơm mà thời gian virus có thể sống trong kim tiêm có thể lên tới 4 tuần. Ngoài ra, thời gian tồn tại của virus trong ống bơm cũng liên quan phần lớn đến nhiệt độ. Ở nhiệt độ dưới 4 độ C, virus có thể tồn tại rất lâu. Ở nhiệt độ cao khoảng 27 – 37 độ C, thời gian sống sót thường chỉ khoảng 1 tuần.
Trong mẫu máu khô
Ở nhiệt độ phòng, HIV có thể tồn tại trong máu khô khoảng 5-6 ngày (với độ pH máu tối ưu và được duy trì). Vì vậy, việc làm khô máu hầu như không có tác dụng đối với khả năng lây nhiễm của HIV.
Trong chất thải
Chất thải khó có khả năng lây nhiễm cho người khác. Trong các thí nghiệm, hầu như không thể phân lập được virus HIV từ mẫu phân hoặc nước tiểu. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Thames Walter, HIV có thể tồn tại tới vài ngày trong các mẫu chất thải.
Trong xác chết
Nếu bệnh nhân nhiễm HIV chết và thi thể được giữ ở nhiệt độ khoảng 2 độ C, virus vẫn có thể được phân lập sau 11 đến 16 ngày.
Hiện tại chưa có nghiên cứu nào về khả năng virus HIV tồn tại trong tử thi ở nhiệt độ phòng. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã phát hiện HIV từ các cơ quan được bảo quản ở nhiệt độ 20 độ C trong tối đa 14 ngày sau khi chết.
Trong tinh trùng
Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào được thực hiện về khả năng tồn tại của virus HIV trong tinh dịch bên ngoài cơ thể. Nuôi cấy tinh trùng đã được thực hiện, nhưng rất ít được phát hiện. Vì vậy, có thể kết luận nồng độ virus HIV trong tinh dịch rất thấp nhưng khả năng lây truyền HIV từ tinh dịch vẫn tồn tại.
Gần đây có bài viết “Vi rút HIV có thể sống trong môi trường bao lâu?” Hy vọng qua bài viết này, bạn đọc sẽ có được bức tranh rõ nét hơn về khả năng tồn tại của virus HIV ở môi trường bên ngoài cơ thể. Hãy chia sẻ bài viết này để thông tin này đến được với những người cần nó nhé!
